For The Fallen (Robert Laurence Binyon) - Cho Những Người Nằm Xuống

Bài thơ “Cho những người nằm xuống” là một trong những bài thơ được đọc nhiều nhất trong Thế chiến I tuy tác giả, Robert Laurence Binyon không phải là một chiến binh, chỉ là một quản thủ viện Bảo tàng Anh đã viết ra trong vòng một tháng sau khi cuộc chiến tranh bùng nổ. Khi đó Binyon đã 45 tuổi, quá tuổi nhập ngũ nhưng năm 1915 ông đã tình nguyện làm orderly trong các quân y viện Pháp tại mặt trận Verdun. 

Thời hậu chiến, ông tiếp tục phục vụ tại viện Bảo tàng Anh cho tới khi hồi hưu năm 1933. Ông từng làm giáo sư về Văn chương và Thi ca tại đại học Harvard và Athens. Ông mất năm 1943 sau một cuộc giải phẫu. 

For The Fallen

With proud thanksgiving, a mother for her children
England mourns for her dead across the sea
Flesh of her flesh they were, spirit of her spirit,
Fallen in the cause of the free

Solemn the drums thrill; Death august and royal
Sings sorrow up into immortal spheres,
There is music in the midst of desolation
And a glory that shines upon our tears.

They went with songs to the battle, they were young
Straight of limb, true of eye, steady and aglow
They were staunch to the end against odds uncounted
They fell with their faces to the foe.

They shall grow not old, as we that are left grow old:
Age shall not weary them, nor the years condemn.
At the going down of the sun and in the morning
We will remember them.

They mingle not with their laughing comrades again
They sit no more at familiar tables of home
They have no lot in our labor of the day-time;
They sleep beyond England's foam.

But where our desires are and our hopes profound,
Felt as a well-spring that is hidden from sight,
To the innermost heart of their own land they are known
As the stars are known to the Night;

As the stars that shall be bright when we are dust
Moving in marches upon the heavenly plain;
As the stars that are starry in the time of our darkness
To the end, to the end, they remain.

Robert Laurence Binyon
***
Thơ dịch: 
Cho Những Người Nằm Xuống

Với tấm lòng người Mẹ cao cả
Nước Anh khóc con chết biển xa.
Thần xác chia từ thần xác mẹ
Đã nằm xuống vì chữ Tự Do.

Tiếng trống oai nghiêm, chết oai hùng
Thương ca dâng bổng cõi Cao Xanh
Tiếng đàn văng vẳng trong u tịch
Chói lọi hào quang giữa lệ tràn.

Hát khúc tiến quân, bày tráng sĩ
Long lanh mắt sáng, bước hiên ngang.
Dù trong tuyệt vọng, không sờn dạ
Gục ngã can trường trước địch quân.

 Họ “trưởng bất lão” ta trưởng lão
Họ tồn tại mãi với thời gian
Dù lúc chiều tà hay nắng sớm
Người đời muôn thuở vẫn ghi tâm.

Họ hết cười đùa cùng chiến hữu
Hết ngồi chỗ bàn ghế thân thương
Hết sẻ chia lao lực mỗi buổi
Mà đang an giấc cách trùng dương.

Những ước vọng ta từng ấp ủ
Như tự nguồn thầm kín thâm sâu
Cho tới tận đáy lòng đất tổ
 Như những vì sao trong đêm thâu.

Sao lấp lánh khi ta thành bụi
Sao diễn hành trên đỉnh thiên cung
Sao chiếu sáng giữa thời đen tối
Họ vẫn còn, còn mãi tận cùng.

Hoàng Xuân Thảo

***

Bài thơ của Binyon được in lần đầu tiên trên báo TIMES ngày 21.9.1914. Cái ý chính của bài thơ là “Họ sẽ sống mãi trong lòng chúng ta” qua những vì sao lấp lánh trên thiên cung cả thiên thu đã đem lại niềm an ủi cũng như hi vọng cho những người mà thân bằng, quyến thuộc đã ngã xuống.

Thơ dịch: 
Cho Người Nằm Xuống 

Nhân lễ Tạ ơn người mẹ Anh hãnh diện 
Thương tiếc cho đàn con đắm chìm trên biển. 
Thảy thịt da linh hồn đó tự thân mình, 
Vì tự do anh dũng hy sinh. 

Trống giục trang nghiêm; chết uy, vương giả 
Hát bi thương vào bất diệt tinh cầu, 
Tiếng nhạc vang lên giữa nơi hoang dã 
Vinh quang sáng lòa, ta nước mắt rơi mau! 

Họ, tuổi trẻ hát ca đi vào trận chiến, 
Tràn nhựa sống, mắt nhanh, vững tiến sáng ngời. 
Họ kiên trì trước trở ngại khó chơi; 
Họ ngã xuống ngó thẳng nơi địch thủ. 

Họ lớn lên không già đi, khi chúng ta dần cỗi: 
Tuổi không mệt mỏi, năm chẳng rẻ khinh. 
Lúc trời chiều lặn, lúc mọc bình minh 
Chúng ta sẽ luôn tri ân họ. 

Đồng đội không chung vui đùa giỡn nữa; 
Cũng không ngồi bàn quen thuộc giữa nhà; 
Ban ngày không lao động với chúng ta; 
Họ ngủ ngoài nước Anh cùng bọt biển. 

Nhưng đó là nơi ước vọng sâu thẳm của chúng ta, 
Cảm thấy như suối nguồn khuất mắt xa, 
Họ biết tự thâm tâm quê hương yêu dấu 
Như những ngôi sao hiện rõ giữa đêm tà; 

Họ như sao sáng khi ta là cát bụi, 
Họ diễn hành trên thượng giới bình nguyên; 
Như chùm sao lấp lánh khi chúng ta tăm tối, 
Đến vô cùng, đến vô cùng, họ tồn tại vô biên 


Lộc Bắc 
Oct. 2018