Trần Dữ Nghĩa陳與義, tự là Khứ Phi字去非，hiệu là Giản Trai簡齋, sinh trưởng ở Lạc Dương 洛陽 thuộc tỉnh Hà Nam 河南, TH. Ông là nhà thơ nổi tiếng thời Nam Tống 南宋. Từ của ông có nét hào phóng như Tô Thức 蘇軾, ngữ ý minh lãng siêu tuyệt. Ông còn để lại tập “Giản Trai Tập 簡齋集” gồm khoảng hơn 10 bài.
臨江仙 - 陳與義 Lâm Giang Tiên - Trần Dữ Nghĩa
夜登小閣憶洛中舊遊 Dạ đăng tiểu các ức cựu du
憶昔午橋橋上飲， Ức tích Ngọ Kiều kiều thượng ẩm,
坐中多是豪英。 Tọa trung đa thị hào anh.
長溝流月去無聲。 Trường câu lưu nguyệt khứ vô thanh.
杏花疏影里， Hạnh hoa sơ ảnh lý,
吹笛到天明。 Xuy địch đáo thiên minh.
二十餘年如一夢， Nhị thập dư niên như nhất mộng,
此身雖在堪驚。 Thử thân tuy tại kham kinh.
閒登小閣看新晴。 Nhàn đăng tiểu các khán tân tình.
古今多少事， Cổ kim đa thiểu sự,
漁唱起三更。 Ngư xướng khởi tam canh.
Chú Thích
1 Lâm giang tiên 臨江仙: tên từ bài, nguyên là 1 bài hát của Đường giáo phường, sau dùng làm từ bài. Bài này có 60 chữ, đoạn trên và đoạn dưới đều có 3 bình vận. Cách luật:
X T X B B T T cú
X B X T B B vận
X B X T T B B vận
X B B T T cú
X T T B B vận
X T X B B T T cú
X B X T B B vận
X B X T T B B vận
X B B T T cú
X T T B B vận
B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần
2- Ức tích 憶昔: nhớ chuyện xưa.
3- Ngọ kiều 午橋: tên một cây cầu ở phía nam thành Lạc Dương洛陽.
4- Tọa trung 坐中: những người ngồi trong bàn tiệc rượu.
5- Hào anh 豪英: anh hùng hào kiệt.
6- Trường câu lưu nguyệt 長溝流月: ánh trăng chiếu trên sông dài, soi theo dòng nước đang chẩy. Tác giả lấy ý từ câu thơ trong bài “Lữ dạ thư hoài 旅夜書懷” của Đỗ Phủ 杜甫:
星垂平野闊，Tinh thùy bình dã khoát,
月涌大江流。Nguyệt dũng đại giang lưu.
Sao đêm (như) thòng xuống nơi bình sa khoáng dã,
Ánh trăng dũng động theo sóng nước đại giang đang chẩy.
7- Khứ vô thanh去無聲: nước chẩy êm thắm không âm thanh, ý nói đêm đã khuya, trăng âm thầm lặn về tây.
8- Sơ ảnh 疏影: hình ảnh lưa thưa. Lý里 = lý裡: ở trong, hạnh hoa sơ ảnh lý 杏花疏影里: dưới bóng hoa lưa thưa của cây hạnh.
9- Xuy địch 吹笛: thổi sáo.
10- Thiên minh 天明: trời sáng.
11- Nhị thập dư niên 二十餘年: hơn 20 năm trở lại đây.
12- Kham kinh 堪驚: chịu đựng nỗi kinh hoàng trong lúc nước mất nhà tan. Thử thân tuy tại kham kinh 此身雖在堪驚: Thân mình tuy sống sót qua cơn biến loạn nhưng nghĩ lại không khỏi kinh hoàng cảm khái.
13- Nhàn đăng 閒登: nhàn nhã bước lên.
14- Tân tình 新晴: trời mới tạnh sau cơn mưa.
15- Cổ kim 古今: cổ vãng kim lai 古往今來: từ xưa đến nay.
16- Ngư xướng 漁唱: tiếng hát của dân chài.
17- Tam canh 三更: canh 3. Ngày xưa một đêm chia làm 5 canh, lúc nửa đêm là canh 3.
Đêm Lên Gác Nhỏ Nhớ Cựu Du
Nhớ lại năm trước uống rượu trên cầu Ngọ Kiều,
Ngồi chung đa số là anh hùng hào kiệt.
Ánh trăng chiếu trên dòng nuớc chẩy êm đêm lặng lẽ.
Dưới bóng hoa lưa thưa của cây hạnh,
Thổi sáo cho đến lúc trời sáng.
Hơn 20 năm như một giấc mộng,
Thân này tuy từng trải qua biến loạn kinh hoàng.
(Nay) nhàn nhã bước lên lầu xem cảnh trời mới tạnh mưa.
Từ xưa đến nay đã bao nhiêu việc xẩy ra,
Tất cả đều nhường cho ngư phủ đem làm câu ca lúc tam canh.
Phỏng Dịch
1 Lâm Giang Tiên - Quá Khứ Như Mộng
Nhớ lúc Ngọ Cầu mình uống rượu,
Ngồi chung cùng bọn hào anh.
Sông dài bóng nguyệt chẩy vô thanh.
Lưa thưa hoa hạnh ảnh,
Thổi sáo đến bình minh.
Hai chục năm hơn như giấc mộng,
Thân này tuy trải hoảng kinh.
An nhàn mưa tạnh chốn lầu xinh.
Xưa nay toàn thế sự,
Chài hát lúc ba canh.
2- Quá Khứ Như Mộng
Nhớ xưa uống rượu trên cầu,
Ngồi chung đều bọn anh hào với nhau.
Sông dài bóng nguyệt trôi mau,
Lưa thưa hoa ảnh soi mầu đẹp xinh.
Sáo vui thổi đến bình minh.
Hai mươi năm cũ cũng thành giấc mơ.
Hoảng kinh chiến trận thẫn thờ,
Thân này từng trải những giờ ly tan.
Tạnh mưa gác nhỏ an nhàn,
Xưa nay thế sự đêm tàn chài ca.
HHD
12-2022
***
Lâm Giáng Tiên
1-
Nhớ xưa trên Ngọ Kiều uống rượu
Ngồi chung trong nhóm hào anh
Trăng chiếu sông dài chảy lặng thinh
Lưa thưa bóng hoa hạnh
Thổi sáo đến bình minh
Hai mươi năm thừa như giấc mộng
Thân còn nghĩ lại hoảng kinh
Nhàn lên gác nhỏ ngắm mưa lành
Cổ kim bao nhiêu việc
Nhạc chài lúc sang canh
2- Bạn Xưa Gác Nhỏ
Nhớ khi xưa, Ngọ Kiều rượu đổ
Chiếu ngồi chung, đa số anh hùng
Sông im trăng chiếu lạnh lùng
Lưa thưa bóng hạnh sáo rung. Sáng trời
Như giấc mộng, năm ngoài hai chục
Còn kinh hoàng, thân được hoàn sanh
Lên lầu xem cảnh mưa lành
Cổ kim bao chuyện, sang canh nhạc chài!
Lộc Bắc
Mars25
***
Hồi Ức Bạn Xưa
Nhớ Ngọ Kiều mình uống rượu
Ngồi chung cùng những bạn hữu anh hào
Sông êm ánh nguyệt trên cao
Lưa thưa hoa hạnh soi màu lung linh
Thổi sáo đến rạng bình minh
Hai mươi năm lẻ tượng hình giấc mơ
Thân này tuy trải từng giờ
Kinh hoàng biến loạn vỡ bờ nhà tan
Trời hanh mưa tạnh an nhàn
Xưa nay bao chuyện, canh sang nhạc chài.
Kim Oanh
March.2025
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét