Xuân Hành 春行 - Giả Đảo

Nói đến Hành, trong thơ xưa, thường là một loại thơ, tự sự, trữ tình, tự do, gần như nghĩ sao viết vậy, phóng túng, ít chịu gò bó theo một thể luật nhất định. Như, Đoản Ca Hành của Tào Tháo "Đối tửu đương ca/ nhân sinh kỷ hà / thí như triêu lộ / khứ nhật khổ đa ..." (Trước rượu nghêu ngao / đời người bao lâu / như giọt sương mai / ngày qua khổ nhiều...).Như,Trường Can Hành của Lý Bạch :"Thiếp phát sơ phú ngạch / Chiết hoa môn tiền kịch / Lang kỵ trúc mã lai / Nhiễu sàng lộng thanh mai "(Tuổi thiếp tóc vừa xòa trước trán / đang chơi bẻ hoa đóng tuồng trước nhà / Chàng cỡi ngựa tre ngang qua / Nghịch ném mơ xanh vào đầy giường thiếp). Như, Tỳ Bà Hành của Bạch Cư Dị: "Tầm Dương giang đầu dạ tống khách / phong diệp địch hoa thu sắt sắt/ chủ nhân há mã khách tại thuyền/ cử tửu dục ẩm vô quản huyền..." (mà Cụ Phan Huy Vịnh đã chuyển dịch là "Bến Tầm Dương canh khuya đưa khách /quạnh hơi thu lau lách đìu hiu/ người xuống ngựa khách dừng chèo/ chén quỳnh mong cạn sớm chiều trúc ty ). Bài Xuân Hành của Giả Đảo đã là một trường hợp hiếm thấy, là một bài hành hay,thanh thoát mà sâu lắng, được viết trong khuôn khổ một bài thơ Đường ngũ ngôn bát cú, cách luật nghiêm chỉnh! Tác giả thật không hổ danh được người đời truyền tụng là một nhà thơ "nhị cú tam niên đắc" (phải mất 3 năm mới làm được 2 câu thơ vừa ý). Ngày xuân đôi lời dông dài cho vui, xin được chia xẻ điều thú vị này với mọi người yêu chuộng thơ xưa. PKT 04/05/2016

春行                 Xuân Hành

去去行人遠， Khứ khứ hành nhân viễn,

塵隨馬不窮。 Trần tuỳ mã bất cùng.

旅情斜日後， Lữ tình tà nhật hậu,

春色早煙中。 Xuân sắc tảo yên trung

流水穿空館， Lưu thuỷ xuyên không quán,

閑花發故宮。 Nhàn hoa phát cố cung.

舊鄉千里思， Cựu hương thiên lý tứ,

池上綠楊風。 Trì thượng lục dương phong.

賈島                  Giả Đảo

***

Xuân Hành - Giả Đảo (793 - 865)

Khứ khứ hành nhân viễn 

Trần tuỳ mã bất cùng 

Lữ tình tà nhật hậu

Xuân sắc tảo yên trung 

Lưu thuỷ xuyên không quán

Nhàn hoa phát cố cung 

Cựu hương thiên lý tứ

Trì thượng lục dương phong

Dịch Xuôi: Xuân Hành

Người đi là đi mãi / bụi đường mòn vó ngựa / tình lữ chiều nắng tắt / thoáng xuân trong sương mai / suối chảy qua quán trống vắng / hoa trôi từ cung xưa nào / nhớ về quê cũ giờ xa xôi quá / liễu xanh rủ bên hồ gió động lao xao. 

Dịch Thơ

Xuân Hành

(1) Hai bài ngũ ngôn cổ thể tháng 12 năm 2007

Bài 1/

Người đi còn mê mải

Quên ngựa lấm bụi đường
Chiều gợi sầu lữ thứ
Thoáng xuân buồn trong sương
Suối trôi bên quán trống
Hoa lạc từ trời nao
Quê xưa giờ xa quá
Liễu hồ xanh lao xao. 

Bài 2/

Ra đi rồi đi mãi 

Ngưa quen bụi đường xa

Chiều dậy sầu lữ thứ 

Sương xuân buông nhạt nhòa

Quán vắng buồn soi nước

Tình ai theo hoa trôi

Quê trùng trùng cách trở

Gió liễu hồ chơi vơi 

(2) Bài đường luật ngũ ngôn bát cũ tháng 4 năm 2016

Một đi là mãi mãi 

Bụi nản ngựa đường xa.

Chiều nắng tàn vương vấn 

Sáng sương xuân nhạt nhòa.

Suối buồn qua quán trống 

Hoa lạc nhớ cung xưa.

Quê cũ ngàn trùng cách 

Liễu hồ gió nhẹ đưa.

Phạm Khắc Trí

***

Đi Đi Xuân Ơi!

Người đi xa xa mãi,

Dặm hồng ngựa mỏi mòn.

Bóng chiều nghiêng ngã xế,

Sương mờ sáng xuân non.

Suối buồn bên quán vắng,

Cổ cung hoa héo hon.

Nẻo về đâu quê cũ,

Liễu soi hồ gió hôn!

Mai Xuân Thanh

Ngày 05 tháng 04 năm 2016

***

Xuân Hành

Người sao lại mãi đi xa
Bụi đường theo vó ngựa qua mịt mùng
Khách buồn chiều xuống mông lung
Màu xuân lạc giữa một vùng sương mai
Nước bên quán vắng xuôi dài
Hoa sầu cung cũ sắc phai hương tàn
Nhớ quê xa lắc dậm đàng
Bên hồ dương liễu ngỡ ngàng gió xuân.

Quên Đi
***
Xuân Hành 

Người đi đi miệt mài xa
Dặm đường vó ngựa vụt qua bụi mù
Sầu lòng chiều nhạt âm u
Thoáng xuân bao phủ một vùng sương mai
Suối buồn quán vắng lắc lay
Cung xưa hiu hắt đọa đày đời hoa
Nghìn trùng nhung nhớ quê nhà
Xuân đi liễu rũ gió sa lệ hồ 

Kim Oanh
***
Xuân Hành

Sao người cứ mãi xa đi
Ngựa mòn chân sải bụi thì mù bay
Bâng khuâng dạ khách cuối ngày
Sắc xuân phủ khói u hoài mùa sang
Nước vòng quán vắng xuôi ngàn
Hương phai cung cũ hoa tàn úa hoa
Nhớ thương nghìn dặm quê nhà
Bờ ao xanh liễu la đà gió đưa

Kim Phượng
***
Xuân Hành

Người đi đi bên trời lủi thủi
Vó câu dồn cuốn bụi trần gian
Chiều về lòng khách miên man,
Sớm mai xuân sắc sương lan khói lồng
Ngang quán vắng một dòng suối nhỏ
Cố cung buồn hoa nở nhàn an.
Lòng quê da diết dặm ngàn,
Bên hồ liễu biếc mơ màng phất phơ

Mailoc phỏng dịch
***Tản Mạn Xuân

Người đã ra đi là mãi mãi
Bụi mòn vó ngựa quãng đường xa
Nắng tàn vương vấn chiều buông xuống
Sương sớm nhạt nhoà xuân thoáng qua
Suối chảy miên man bên quán vắng
Hoa trôi lờ lững tự cung xa
Đường về quê cũ xa vời vợi
Gió nhẹ đưa cành liễu thướt tha.

Phương Hà phỏng dịch